Over jouw beeld versus mijn beeld
Hoe komt het dat jij en ik allebei dezelfde nieuwsberichten lezen en er iets anders uit citeren? Of een andere conclusie eraan verbinden? Hoe objectief je ook probeert te zijn, het beeld dat jij formuleert van een nieuwsbericht of verhaal van een collega is heel anders dan wie dan ook om je heen. Dit komt omdat onze hersenen maar liefst 99% procent van de informatie die we binnenkrijgen filtert.
Je kunt je goed voorstellen dat in een totalitaire staat zoals Noord-Korea waar alles wat naar de bevolking wordt gecommuniceerd volledig door de overheid bepaald wordt, inwoners andere gedachten hebben bij de nadelen van de Westerse wereld dan jijzelf. Maar dit kan net zo goed opgaan voor je buurman, collega, sportmaatje of zelfs je partner of vader. Hoe kun je dan toch een kijkje nemen in het hoofd, en daarmee de denkwijze en kleuringen, van de ander?
Luisteren is key
Luisteren bestaat niet alleen uit niet praten. Luisteren is echt gehoor hebben voor wat de ander te zeggen heeft. Dat tot je nemen zonder oordeel. En om te kijken of jullie nog op dezelfde bladzijde zitten, zo nu en dan samenvatten wat de ander heeft gezegd. Om er vervolgens op door te vragen. LSD staat in deze niet voor een drug maar voor luisteren, samenvatten en doorvragen. En dit is niet makkelijk! Om te luisteren zonder eigen gedachten, zonder eigen inbreng en zonder het in gedachten herhalen van een vervolgvraag.
Kortgezegd gaat het om een actieve vorm van luisteren, in tegenstelling tot de meeste vormen van communicatie die je waarschijnlijk op automatische piloot uitvoert. Bij actief luisteren speelt je houding ook een rol. Zit rechtop, kijk je gesprekspartner aan en leg je telefoon mijlenver weg of schakel hem uit. Wees je daarnaast bewust van je non-verbale communicatie. Als jij van mening verschilt, wordt het gesprek enorm verstoord door bijvoorbeeld het klakken van je tong of het rollen met je ogen. Een open houding heeft daarmee het pand verlaten.
De enige manier om je hier in te ontwikkelen is door het te doen: oefenen, oefenen, oefenen. Je kunt je gesprekspartner laten weten dat je hierin beter wilt worden en hem/haar achteraf vragen om feedback.
7 habits
Steven Covey, managementgoeroe en schrijver van de bestseller ‘The 7 habits of highly effective people’ vatte deze kwaliteit als volgt samen: eerst begrijpen, dan begrepen worden. De meesten van ons hebben bij een gesprek over een probleem of uitdaging de neiging om meteen naar oplossingen toe te werken, meteen advies te geven op basis van ons eigen referentiekader. In plaats daarvan is het belangrijk om eerst te doorgronden wat de kern van het probleem is, echt diep hierin te duiken. Probeer je eigen projectie, je eigen gevoelens of meningen buiten beschouwing te laten.
Cognitive Bias Codex
John Manoogian III heeft de Cognitive Bias Codex ontwikkeld. Dit model omvat ál onze vooroordelen, en wat zijn dat er veel. Het is onderverdeeld in vier categorieën:
- Wat we zouden moeten onthouden
- Té veel informatie
- Te weinig waarde
- Snel moeten handelen
Neem iets ‘simpels’ (tussen aanhalingstekens want dit allesbehalve simpel) als het kiezen van de naam van je kind. Je houdt rekening met allerlei factoren, zoals je achternaam, eventueel internationaliteit, populariteit (of juist originaliteit) maar ook namen van mensen in je omgeving. Als je vroeger een klasgenootje hebt gehad met de naam Stan die jou heeft gepest, zal die naam al snel doorgestreept worden. Jouw associatie met Stan is: pestkop. Niets meer, niets minder. Ook als je in je leven iemand anders met dezelfde naam leert kennen, zal het moeite kosten de naam los te koppelen van het vooroordeel. En tegelijkertijd is dit een hele leuke uitdaging.
Durf jij het aan? Je vooroordelen los te laten, je informatie zo open mogelijk te verzamelen en luisteren zonder oordeel? Ik daag je uit.
